Dysk Jeffersona i Skytale – czyli co było przed Enigmą?
Każdy zna historię polskiej maszyny szyfrującej Enigmy. Nie każdy jednak zdaje sobie sprawę, że wynalezienie tego urządzenia, poprzedziło stworzenie dwóch maszyn: Dysku Jeffersona i Skytali.
Wielu historyków uważa, że polska maszyna szyfrująca Enigma, przesądziła o wyniku II wojny światowej. Jak się okazuje nie było to pierwsze tego rodzaju urządzenie w dziejach historii. Wcześniej wynaleziono Skytale i Dysk Jeffersona. Pierwszy z tych przyrządów pochodzi z czasów starożytnych i został stworzony w Grecji, przez walecznych Spartan. Był to wąski pasek skóry, a w późniejszym czasie pergaminu, na którym znajdowały się litery. Słowa pojawiały się w momencie nawinięcia paska na specjalną laskę, dzięki zetknięciu się ze sobą odpowiednich jego elementów. Podstawę stanowiła odpowiedniego kształtu laska, którą posiadał nadawca i odbiorca. Sam pasek z naniesionymi literami nie miał żadnej wartości i nie było możliwości odczytania zawartej w nim treści. Skytale były używane również w postaci tradycyjnego paska, noszonego na biodrach przez posłańca. Zapis treści znajdował się po stronie wewnętrznej wyrobu, dzięki czemu z zewnątrz pasek nie budził żadnych podejrzeń. Gdy nie było potrzeby przesyłania szyfrowanych wiadomości, paski były przechowywane w ukrytych depozytach. Czuwali nad nimi urzędnicy lacedemońscy. Naukowy uważają, że skytale były pierwszą formą steganografii, czyli ukrytej komunikacji.
Szyfrujący wynalazek Thomasa Jeffersona
Setki lat po greckich Skytalach, w 1795 roku, amerykański prawnik, architekt i archeolog, a także trzeci prezydent Stanów Zjednoczonych, wynalazł nowatorskie urządzenie szyfrujące. Dysk Jeffersona był zbudowany z 26 elementów w postaci krążków. Na ich brzegach były naniesione przypadkowe litery. Maszyna niestety nie zyskała oczekiwanego zainteresowania w kręgach militarnych. Do tematu dysku powrócił w 1890 roku francuski kryptolog Etienne Bazeries, a także w okresie poprzedzającym I wojnę światową, oficer armii USA Joseph Mauborgne. Dysk Jeffersona został w efekcie uruchomiony w 1922 roku, w wyniku decyzji głównego kryptologa Signal Corps, Williama Friedmana. Urządzenie znalazło zastosowanie w amerykańskich siłach zbrojnych. Miało 25 krążków i zmieniło nazwę na M-94 w wojskach lądowych oraz CSP-486 w marynarce wojennej. Znajdujące się w dysku krążki z losowo wybranymi literami, można było obracać. Pragnąc zaszyfrować daną wiadomość wystarczyło ułożyć jawną treść za pomocą liter, na sąsiednich krążkach. Należało również podać jeden z pozostałych wierszy tekstu. Osoba odbierająca wiadomość miała wiedzę na temat kolejności ułożenia krążków i znała szyfrogram. Dzięki temu mogła odczytać zaszyfrowaną widomość. Kluczem do szyfru była kolejność ułożenia krążków. Poszukując w internecie informacji o pierwszych urządzeniach szyfrujących, warto zajrzeć do wyników rozgrywek piłkarskich, wykorzystując Betclic kod promocyjny.
Enigma była genialnym wynalazkiem, który powstał dzięki temu, że już wcześniej, w historii świata, stworzono proste urządzenia szyfrujące. Starożytne Skytale i Dysk Jeffersona z XIX wieku, miały znaczący wpływ na wynalezienie polskiej maszyny szyfrującej.
