Majstersztyk szpiegowskiej technologii: historia wynalezienia i rozwoju enigmy

• Historia wynalezienia Enigmy
• Ewolucja maszyny szyfrującej Enigma
• Enigma narodziny i rozwój
• Od powstania do kodów Enigmy
• Wynalezienie Enigmy nowy rozdział

Poznaj tajemniczą historię Enigmy, maszyny która zrewolucjonizowała świat kryptografii i decydowała o losach II wojny światowej.

Historia wynalezienia Enigmy

Tajemnicza maszyna o nazwie Enigma, która miała zasadniczy wpływ na przebieg II wojny światowej, została pierwotnie wynaleziona nie do celów wojskowych, ale dla sfery biznesu. Wynalazł ją niemiecki inżynier elektryczny Arthur Scherbius już w roku 1918 mając nadzieję, że będzie służyć jako urządzenie do szyfrowania depesz i taśm telegraficznych w celach handlowych. Niemniej jednak, potrzeba takiej technologii była niewielka i przez długie lata wynalazek praktycznie pozostał niezauważony.

Enigma przeszła jednak dramatyczną ewolucję. W miarę jak nasilały się konflikty polityczne i militarne pod koniec lat dwudziestych XX wieku, armia niemiecka dostrzegła jej potencjał jako narzędzia kodującego miliard komunikacyjnych kombinacji dziennie bez powtarzania tej samej sekwencji nawet raz – mogło to zapewnić niemal absolutną tajność operacji wojskowych. Rozwój machine było skomplikowane – ze względu na różnego rodzaju dodatkowe mechanizmy i zabezpieczenia: wirniki szyfrujące zmieniane codziennie czy specjalna tablica podłączeń. Zrozumienie działania tej skomplikowanej maszyny bez dostępu do wtajamniczonego personelu wymagało ekstremalnej wiedzy technicznej oraz intuicyjnego myślenia.

Ewolucja maszyny szyfrującej Enigma

Enigma, efektowne dzieło niemieckiego inżynieria Artura Scherbiusa, wywodzi się z roku 1918. Ta skomplikowana maszyna szyfrująca, będąca owocem burzliwej epoki po I wojnie światowej, reprezentowała szczyt technologii ówczesnej epoki. Skonstruowanie Enigmy było odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie świata na bezpieczne systemy komunikacji. Pierwsze modele maszyny szyfrującej były przytłaczająco kosztowne i nie sprawiły furory wśród potencjalnych odbiorców.

Różne modele Enigmy pojawiały się przez całą dekadę lat dwudziestych. Wymagane usprawnienia doprowadziły do powstania finalnej wersji pod koniec lat trzydziestych XX wieku – Enigma M3. Charakterystyczny dla tej szczególnej konstrukcji był zestaw bębnów obrotowych służących do generowania dużego zbioru możliwości szyfrowania każdej wiadomości. Rozwój technologiczny i modyfikacje przez inne kraje transformowały ją stopniowo, zwykłe urządzenie kodujące przeistaczało się stopniowo w strategiczną broń II Wojny Światowej.

Wysokie standardy bezpieczeństwa arcydzieła Scherbiusa funkcjonowały bez zarzutu aż do czasu, gdy inteligentni kryptoanalitycy z Bletchley Park w Wielkiej Brytanii złamali kod Enigmy. Ta decyfraja wywarła ogromny wpływ na przebieg II Wojny Światowej, dając sojusznikom strategiczną przewagę. Kolejne lata doprowadziły do ulepszania technologii szyfrów, mimo że niewiele maszyn potrafiło dorównać poziomem intrygi i tajemniczości oryginalnej modelowi Scherbiusa.

Enigma narodziny i rozwój

Enigma, maszyna do szyfrowania znana przede wszystkim z czasów II wojny światowej, ma swoje korzenie w początkach XX wieku. Jej stworzonymi byli Arthur Scherbius i Richard Ritter, inżynierowie niemieccy, którzy zaprojektowali zaawansowane urządzenie kryptograficzne ze skomplikowanym zestawem wirników kodujących. Umożliwiało ono generowanie niezliczonej ilości kombinacji kluczy szyfrujących. Odkrycie i rozwój Enigmy to fascynujący rozdział w historii technologii szpiegowskiej i wojskowej.

Początkowo Enigma miała zastosowanie komercyjne — służyła do bezpiecznej komunikacji dla firm czy banków. Jednak jej potencjał szybko został dostrzeżony przez militarnych strategów Niemiec. Zainteresowanie sił zbrojnych oraz ciągły rozwój technologiczny sprawiły, że urządzenie ewoluowało. Kryptoanalitycy zaczęli prześcigać się w konstruowaniu coraz bardziej złożonych modeli Enigmy, starając się osiągnąć doskonałe bezpieczeństwo danych. Najbardziej popularnym modelem używanym podczas II Wojny Światowej stała się Enigma I.

• Kluczowe momenty dla dalszego rozwoju urządzenia to rok 1926, kiedy Enigma została przyjęta przez niemiecką armię i marynarkę wojenną,
• oraz rok 1930, gdy do maszyn zaczęto dodawać kolejne wirniki codujące, znacznie zwiększając poziom trudności szyfrowanych wiadomości.

Aż do końca II WŚ technologie stosowane w Enigmie były uważane za niezwykle bezpieczne. Jednak dzięki ciężkiej pracy aliantów – szczególnie Polski i Anglii – skomplikowany kodEnigmy ostatecznie został złamany. Ten przełom przyspieszył koniec wojny i świadczy o rosnącym znaczeniu kryptografii oraz cyberbezpieczeństwa w XX wieku.

Od powstania do kodów Enigmy

Inspiracją do powstania maszyny szyfrującej Enigma były wcześniejsze urządzenia tego typu, takie jak rotorowa maszyna szyfrująca Hebern’a. Arthur Scherbius, niemiecki inżynier i wynalazca jest uważany za osoby odpowiedzialną za kreację pierwszego modelu tej niepowtarzalnej konstrukcji w 1918 roku. Wymyślona przez niego Enigma korzystała z unikalnej metody kodowania wiadomości – mechanizm oparty o rotory, które każdorazowo podczas napisania nowego znaku zmieniały swoje położenie.

Ewolucja Enigmy to ciągłe modyfikacje i rozwijanie jej możliwości. Od pierwotnej maszyny zostawiającej ślad każdą przeprowadzoną operacji do modeli znanych z czasów drugiej wojny światowej istniała duża różnica technologiczna. Wiele państw takich jak Polska czy Anglia produkowało własne wersje tej maszyny efektywnie dekodujące zagadkowe komunikaty Niemiec. Przykładowo polski kryptolog Marian Rejewski wprowadził kluczową poprawkę – utworzenie „dwójki” czyli układu dwóch równolegle pracujących maszyn pozwalających na skrócenie procesu decyfrowania kodów.

Wynalezienie Enigmy nowy rozdział

Początek XX wieku otworzył nowy rozdział w historii kryptografii. Wynalezienie maszyny Enigma, zaprojektowanej przez niemieckiego inżyniera Arthura Scherbiusa w 1918 roku, zrewolucjonizowało pojęcie zakodowanego przekazu. Wielowarstwowe szyfrowanie wynikające z wirujących rotorków aparatu nadawało wiadomościom stopień niezrozumiałości niespotykany u jakichkolwiek wcześniejszych urządzeń kodujących.

Enigma przez lata była przedmiotem wielu modyfikacji i doskonalenia. Niemieccy naukowcy działali na różnych polach – od rozbudowania liczby możliwych kombinacji szyfru poprzez dodanie plugboardu, do wprowadzenia nawet czwartego rotoru. Każde zmiany miały tylko jeden cel – uczynić łamanie ich kodów bardziej skomplikowane znacznie utrudniając prace aliantów nad złamaniem systemu.

Kluczowe dla rozwoju samego aparatu były jednak prace matematyków pracujących dla aliantów podczas II Wojny Światowej. Czwarty rotor czy też wpływ komponentów mechanicznych na ostateczne szyfrowanie stały się integralną częścią działań wojennych unieważniając początkowo brytyjskie działania mające na celu złamać niemiecki cryptosystem. Dzięki niewytłumaczalnej zmianie w funkcjonowaniu maszyny Związek Sowiecki stał się prawdopodobnie pierwszym, który złamał kod Enigmy bez pomocy zewnętrznej.